W ramach cyklu Duma i Uprzedzenie. Nowe praktyki godnościowe Deparatment Obecności (program publiczny Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie) zaprasza na rezydencję Mikołaja Sobczaka „Wyklęte” w przestrzeni Muzeum na Pańskiej. Podczas otwarcia 18 września wystąpi Bella Ćwir – artystka, modelka, stylistka, piosenkarka, ikona. 20 września rozmowę z Mikołajem Sobczakiem przeprowadzi dr Magda Szcześniak. Rezydencję zakończy performans artysty i Nicholasa Grafi, który odbędzie się w sobotę 22 września. Kuratorką cyklu jest Natalia Sielewicz.
W nowej realizacji dla Departamentu Obecności, Mikołaj Sobczak przygląda się temu, jak polityka, w szczególności polityka historyczna i militaryzacja pamięci, wpływają na losy marginalizowanych grup społecznych i kreują nienormatywne identyfikacje.
W przestrzeni Muzeum na Pańskiej, Sobczak pokazuje dwie prace wideo nawiązujące do serii wcześniejszych akwareli i gwaszy, w których zestawił ze sobą obrazy partyzantki zbrojnej i ruchu oporu drag i legend amerykańskiego transaktywizmu (Street Transvestite Action Revolutionaries – STAR).
W prezentowanym w 2017 roku filmie STAR oraz w nowym wideo zatytułowanym Wyklęte, Sobczak po raz kolejny spekuluje na temat alternatywnych wobec nacjonalistycznych polityk tożsamościowych, współczesnych kodów dumy i siostrzeństwa. Nie stroni jednak od przerysowywania historycznych mitów i kontestowanych kodów identyfikacji klasowej i płciowej. Tym samym artysta wskazuje na upolityczniony sposób zarządzania kategoriami takimi jak „zdrajca”, „bohater”, „wyklęty”, „patriota”, oraz właściwej im płynności.
Artysta opowiada o leśnych partyzantkach, o nowych wyklętych, zadając pytanie o to kim są dzisiejsze odrzucone przez system, zbuntowane, walczące o swój wyobrażony kraj? Czy należy odzyskać straceńczo-wyzwoleńczą symbolikę, czy raczej poszukiwać nowych, antyheroicznych form oporu? Niczym w egzorcyzmach, w filmach i performansach Sobczaka współczesne wojowniczki i wiedźmy wyzwalają nasze narodowe koszmary, lęki i fantazje. Poprzez wyrazistość, przerysowanie i dwuznaczność kampowego imaginarium artysty, wchodzą w przewrotny dialog ze współczesnymi inscenizacjami bohaterstwa.
W filmach STAR i Wyklęte wystąpiły: Aldona Relaks, Bella Ćwir, Charlotte, Kim Lee, Lucy d’Arc, Uel.
Kalendarz
18.09 (WT) 18:00 otwarcie, koncert Belli Ćwir
20.09 (CZW) 18:00 „Diament na broń”, dr Magda Szcześniak w rozmowie z Mikołajem Sobczakiem
22.09 (SOB) 18:00 „Wyklęte”, performans Mikołaja Sobczaka i Nicholasa Grafi
Departament Obecności
Departament Obecności to program publiczny w Muzeum na Pańskiej. Jest formą „instytucji wewnątrz instytucji”, nie-hierarchiczną eksperymentalną placówką badawczo-edukacyjną, która wychodzi od doświadczeń z różnymi formami wypowiedzi artystycznej, aby dyskutować kwestie polityczne, społeczne i ekonomiczne.
Kształt współczesnej debaty determinują dziś problemy obecności i nieobecności poszczególnych tematów i aktorów życia publicznego. Brak języka, za pomocą którego można opowiedzieć o radykalnych zmianach zachodzących w społeczeństwie, przyszłości Europy poza organizacją państwa narodowego, kryzysie polityk migracyjnych, autonomizacji dużych miast, to palący problem współczesności, który podlega postępującej manipulacji i dezinformacji w sferze mediów. Departament Obecności jest próbą „startu od zera” – postawieniem podstawowych pytań o kształt i język przyszłości.
Departament Obecności testuje performatywne formy uczestnictwa w specjalnie zaprojektowanej przestrzeni, której sercem jest instalacja „Demos” Andreasa Angelidakisa, prezentowana wcześniej podczas Documenta 14 w Atenach w ramach programu Parlamentu Ciał, poświęconego demokracji, suwerenności i gościnności we współczesnej Europie. Departament podzielony jest na bloki – „programy rezydencyjne” dla instytucji, ośrodków badawczych, kolektywów, a także indywidualnych twórców i badaczy, którzy zaproszą publiczność Muzeum do wspólnej negocjacji stanowisk i postaw.
